استرس و ریزش مو از مشکلات شایعی هستند که بسیاری از افراد به‌ویژه در زندگی مدرن با آن روبرو هستند. شاید برایتان پیش آمده باشد که پس از یک دوره پرتنش مانند امتحانات، مشکلات خانوادگی یا بحران‌های مالی، متوجه ریزش شدید موهای خود شوید. اگرچه این موضوع نگران‌کننده به نظر می‌رسد، اما قابل کنترل است. در این مقاله به بررسی علمی علت‌های این نوع ریزش مو و راهکارهای مؤثر درمانی و تغذیه‌ای می‌پردازیم.
استرس چگونه باعث ریزش مو می‌شود؟
استرس، سیستم عصبی و هورمونی بدن را دچار اختلال می‌کند. یکی از نتایج این اختلال، بر هم خوردن چرخه طبیعی رشد مو است. موهای ما سه مرحله‌ی اصلی دارند:
-
آناژن (مرحله رشد)
-
کاتاژن (مرحله انتقال)
-
تلوژن (مرحله استراحت و ریزش)
در اثر استرس شدید، تعداد زیادی از موها به‌صورت همزمان وارد مرحله تلوژن می‌شوند، که در نتیجه آن، ریزش گسترده‌ای در مدت کوتاهی اتفاق می‌افتد. این وضعیت معمولاً ۲ تا ۳ ماه پس از تجربه استرس شروع می‌شود و به آن تلوژن افلوویوم می‌گویند.
انواع ریزش مو مرتبط با استرس
| نوع ریزش مو | علائم و ویژگی‌ها | رابطه با استرس |
|---|---|---|
| تلوژن افلوویوم | ریزش ناگهانی و شدید، پخش شده در سراسر سر | شایع‌ترین نوع ریزش بعد از فشار روانی |
| آلوپسی آره‌آتا | ایجاد لکه‌های طاسی گرد یا بیضی در سر یا ریش | واکنش خودایمنی در اثر استرس یا شوک شدید |
| تریکوتیلومانیا | کشیدن و کندن وسواس‌گونه موها توسط خود شخص | ناشی از اضطراب مزمن، وسواس یا عدم تخلیه تنش |
علائم ریزش موی ناشی از استرس
-
مشاهده بیش از حد مو روی برس، بالش یا کف حمام
-
نازک شدن ناگهانی موها در تمام سطح سر
-
احساس حساسیت یا خارش خفیف در پوست سر
-
ریزش مو به‌ویژه پس از وقایع استرس‌زا مانند جدایی، مرگ عزیز یا بیماری شدید
راهکارهای درمان استرس و ریزش مو
۱. مدیریت و کاهش استرس روزمره
-
مدیتیشن و تنفس عمیق: هر روز ۱۰–۱۵ دقیقه تنفس کنترل‌شده انجام دهید.
-
ورزش منظم: پیاده‌روی، یوگا، دوچرخه‌سواری و حتی رقص.
-
خواب کافی: حداقل ۷ ساعت خواب باکیفیت شبانه برای تعادل هورمونی لازم است.
-
نوشتن در دفترچه روزانه: تخلیه افکار منفی روی کاغذ به کاهش اضطراب کمک می‌کند.
-
مصرف دمنوش‌های آرام‌بخش: مانند بابونه، گل گاوزبان، سنبل‌الطیب
۲. تغذیه مناسب برای تقویت موها
| ماده مغذی | منابع غذایی | نقش در سلامت مو |
|---|---|---|
| آهن | گوشت قرمز، جگر، اسفناج | افزایش اکسیژن‌رسانی به فولیکول مو |
| بیوتین (B7) | تخم‌مرغ، آووکادو، بادام | جلوگیری از شکنندگی مو و ریزش |
| زینک | گوشت سفید، دانه آفتابگردان | ترمیم بافت مو و افزایش ضخامت مو |
| ویتامین D | نور آفتاب، ماهی، لبنیات غنی‌شده | تقویت ریشه مو و کاهش التهاب پوست سر |
| پروتئین | مرغ، حبوبات، ماست یونانی | ماده سازنده ساختار اصلی مو |
۳. استفاده از مکمل‌ها (با تجویز پزشک)
-
مکمل‌های حاوی بیوتین، زینک، آهن، سیستئین و اسید فولیک
-
مکمل‌های امگا ۳ برای کاهش التهاب و بهبود خون‌رسانی به پوست سر
-
ویتامین B کمپلکس برای بهبود عملکرد سیستم عصبی و کاهش استرس
۴. درمان‌های موضعی و مراقبت از مو
-
استفاده از شامپوهای ملایم ضدریزش با ترکیباتی مثل کافئین، آرژنین یا عصاره رزماری
-
ماساژ پوست سر با روغن نارگیل، روغن کرچک یا روغن سیاه‌دانه
-
استفاده از ماسک موی طبیعی ۱ تا ۲ بار در هفته
-
اجتناب از اتوی مو، سشوار با حرارت بالا، رنگ مو و مواد شیمیایی قوی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر ریزش مو:
-
بیش از ۳ ماه ادامه داشته باشد
-
به‌صورت لکه‌ای یا تکه‌تکه باشد
-
با خارش، زخم یا التهاب همراه باشد
-
باعث اضطراب شدید یا تأثیر منفی بر اعتماد به نفس شود
در این صورت بهتر است حتماً به متخصص پوست و مو مراجعه کنید.
توصیه‌های مکمل برای رشد مجدد مو
-
ماساژ پوست سر روزانه ۵ تا ۱۰ دقیقه
-
نوشیدن ۸ تا ۱۰ لیوان آب در روز
-
مصرف میوه‌های تازه و سبزیجات با آنتی‌اکسیدان بالا
-
دوری از دخانیات، الکل و مواد غذایی فرآوری‌شده
-
حفظ روابط اجتماعی سالم و کاهش تنهایی روانی
سوالات متداول درباره استرس و ریزش مو
آیا ریزش موی ناشی از استرس برگشت‌پذیر است؟
بله. اگر استرس کنترل شود و فولیکول‌های مو آسیب ندیده باشند، معمولاً ظرف ۳ تا ۶ ماه موها به رشد طبیعی برمی‌گردند.
چند وقت پس از استرس ریزش شروع می‌شود؟
معمولاً ۲ تا ۳ ماه بعد از یک دوره استرس یا شوک ناگهانی، موها شروع به ریزش می‌کنند.
آیا ماساژ پوست سر به درمان کمک می‌کند؟
بله. ماساژ پوست سر باعث افزایش جریان خون، تحریک فولیکول‌ها و جذب بهتر مواد مغذی می‌شود.
جمع‌بندی
استرس و ریزش مو مشکلی رایج اما قابل مدیریت است. اگر به موقع اقدام کنید و سبک زندگی، تغذیه و مراقبت از مو را اصلاح نمایید، می‌توانید روند ریزش را متوقف کرده و حتی رشد مجدد مو را تجربه کنید.